نسبت ریسک به ریوارد (Risk/Reward Ratio) چیست؟

نسبت پاداش به ریسک یا  ریسک به ریوارد (RRR : Risk/Reward Ratio) از مهم‌ترین معیارهایی است که معامله‌گران برای ارزیابی سودآوری احتمالی یک معامله در مقابل زیان احتمالی آن استفاده می‌کنند. به طور اصولی، این نسبت بازده مورد انتظار از یک معامله را نسبت به میزان ریسک درگیر شده اندازه‌گیری می‌کند. با تقسیم سود احتمالی بر زیان احتمالی، نسبت پاداش به ریسک بدست می آید. نسبت پاداش به ریسک بالا نشانگر یک فرصت معاملاتی مطلوبتر است، در حالی‌که نسبت پایین نشانگر موضوع معکوس است. اما در این مقاله، به بررسی جزئیات بیشتری از نسبت پاداش به ریسک می‌پردازیم.

• ریسک (Risk): حداکثر پولی که حاضریم در یک معامله و یا سرمایه‌گذاری خاص، از دست بدهیم.
• ریوارد (Reward): مقدار پولی که پیش‌بینی می‌کنیم که در یک معامله یا سرمایه‌گذاری به‌خصوص، حاصل شود.

نسبت ریسک به ریوارد (Risk/Reward Ratio) یا نسبت ریسک به پاداش، یک محاسبه‌ی ریاضی است که توسط سرمایه‌گذاران، برای اندازه‌گیری نسبت میزان ریسک یا ضرر احتمالی یک معامله، به سود پیش‌بینی شده‌ی آن، استفاده می‌شود.

معمولاً معامله‌گران نسبت ریسک به ریوارد را به‌صورت Risk:Reward نشان می‌دهند. برای مثال، اگر نسبت ریسک به ریوارد در یک معامله 1:5 باشد، به این معنی است، که سرمایه‌گذار در این معامله، نهایتاً می‌پذیرد که 1 دلار ضرر کند و در مقابل توقع دارد که در صورت موفقیت معامله، 5 دلار سود کسب کرده باشد.

استفاده از نسبت ریسک به ریوارد برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ضروری است تا بتوانند ارزش هر معامله و سرمایه‌گذاری‌های خود را بهتر فهمیده و ارزیابی کنند. این نسبت، نشان‌دهنده‌ی ارزش معامله و میزان کیفیت سرمایه‌گذاری است.

محاسبه نسبت پاداش به ریسک 

محاسبه نسبت پاداش به ریسک پیچیده نیست. با فرض اینکه یک معامله گر در حال ارزیابی یک معامله با قیمت ورودی 15387.8، یک توقف ضرر یا همان sl در قیمت 15565.8 و یک قیمت برداشت سود یا همان tp در نقطه 14854.6 است، در نمودار به این صورت داریم که :

1. ابتدا ریسک را محاسبه می کنید . ریسک فاصله بین قیمت ورودی و حد ضرر است :
   ریسک = توقف ضرر - قیمت ورودی = 15565.8 - 15387.8 = 178.0
2. بعد، پاداش بالقوه معامله را محاسبه می کنید. پاداش فاصله بین قیمت ورودی و تی پی است:
   پاداش : قیمت ورودی - سود برداشت = 15387.8 - 14854.6 = 533.2
3. برای بدست آوردن نسبت پاداش به ریسک ، پاداش را بر ریسکی که در مراحل قبل محاسبه کردیم تقسیم می‌کنید:
   نسبت پاداش به ریسک = پاداش / ریسک = 533.2 / 178.0 = 2.99 = 3

پس نسبت ریسک به ریوارد به صورت 3:1 نمایش داده می شود که بیان می کند که معامله ما 3 برابر ریسکی که کردیم به ما سود خواهد داد.

نگران نباشید، برای محاسبه ریسک به ریوارد نیازی به انجام این محاسبات نیست. در پلتفرم‌هایی که در آنها معامله می‌کنید، ابزارهایی وجود دارد که به سادگی با کشیدن و رها کردن در نمودار، ریسک به ریوارد را برای شما محاسبه می‌کنند.

نسبت پاداش به ریسک به شما چه می گوید

در اغلب موارد، معامله‌گران حرفه‌ای و سرمایه‎‌گذاران باتجربه، میزان نسبت ریسک به ریوارد را تقریباً بین 1:2 و 1:3 در نظر می‌گیرند. یعنی توقع دارند که به‌ازای هر 3 واحد سود، نهایتاً 1 واحد ضرر کنند. در حالت ایده‌آل، یک معامله‌گر قبل از ورود به معامله، نسبت پاداش به ریسک را اندازه‌گیری می‌کند تا سودآوری آن را ارزیابی کند و تأیید کند که معامله پتانسیل پاداش کافی را ارائه می‌دهد . بیایید این دو جنبه را مرور کنیم تا آنها را بهتر درک کنیم.

یک معامله گر با تجربه میتواند با استفاده از ریسک به ریوارد مناسب و مدیریت ریسک مناسب ( استفاده از اهرم مناسب و tp و sl مناسب و .. ) حتی اگر در چندین معامله ضرر گذاشته باشند یا یک معامله تمام ضرر ها خود را از بین ببرند به مثال زیر توجه کنید:

نسبت پاداش به ریسک 3:1 در معاملات خود رعایت کردیم، در سه معامله اول معامله ما با برخورد به sl با ضرر بسته شد اما معامله چهارم ما با سود بسته شد و در مجموع ما با سه ضرر و یک سود، سر به سر (بدون سود و بدون ضرر) بازار را ترک کردیم :

1. تجارت 1 - باخت: ما 178 امتیاز از دست می دهیم (مجموع باخت 178)
2. تجارت 2 - باخت: ما 178 امتیاز از دست می دهیم (مجموع باخت 356)
3. تجارت 3 - باخت: ما 178 امتیاز از دست می دهیم (مجموع باخت 534)
4. تجارت 4 - برد: ما 533.2 امتیاز را به دست می آوریم
5. مجموع: +- 0 امتیاز

بنابراین، بسیار مهم است که معاملاتی را انجام دهید که نسبت پاداش به ریسک کافی دارند. همچنین این واقعیت وجود دارد که یک معامله گر برای کسب درآمد بلندمدت مجبور نیست همه (حتی اکثریت) معاملات خود را برنده شود. اگر معامله‌گری بتواند دو معامله از چهار معامله را با همان نسبت پاداش به ریسک 3:1 برنده شود، در پایان روز سود خالص خواهد داشت.

⚠️ میزان محاسبه‌ی نسبت ریسک به ریوارد بستگی به نوع معامله و سرمایه‌گذاری شما دارد. یکی از روش‌های پیداکردن این نسبت، استفاده از آزمون و خطا است. یعنی با انجام چندین معامله می‌توانید متوجه شوید که چه نسبتی برای شیوه‌ی معاملاتی شما بهتر کار می‌کند. البته باید به این نکته توجه داشته باشید، که آزمون و خطا فقط برای افراد حرفه‌ای در نظر گرفته می‌شود و معامله‌گران مبتدی بهتر است، که نسبت ریسک به ریوارد‌شان حداقل 1:3 باشد.

پتانسیل پاداش معاملات

قبل از ورود به معامله، معامله گر باید وضعیت نمودار را تجزیه و تحلیل کند و ارزیابی کند که آیا معامله پتانسیل پاداش کافی دارد یا خیر. برای مثال، اگر قیمت در مسیر رسیدن به سطح سود باید از یک سطح حمایت یا مقاومت بسیار مهم عبور کند ، پتانسیل پاداش معامله ممکن است محدود شود.

در حالت ایده‌آل، معامله‌گر فرصت‌های معاملاتی را شناسایی می‌کند که در آن قیمت مجبور نیست از موانع اصلی حمایت و مقاومت عبور کند تا به سطح هدف برسد. هرچه «موانع» قیمت بیشتر در مسیر ورود رسیدن به هدف احتمالی باشد، احتمال نرسیدن به هدف نهایی بیشتر است.

نسبت پاداش به ریسک و میزان برد شما

با نسبت پاداش به ریسک 3:1، یک معامله‌گر می‌تواند از هر چهار معامله، سه معامله را از دست بدهد و همچنان به نتیجه سربه‌سر برسد و پولی را از دست ندهد. این بدان معناست که برای نسبت پاداش به ریسک 3:1، حداقل میزان مورد نیاز برای رسیدن به نقطه سربه سر 25 درصد است. با تقسیم 1 بر 4 (یک برنده برای هر چهار معامله) 25% winrate  ( وین ریت 25 درصد ) را بدست می آوریم.

به طور طبیعی، هر چه نسبت پاداش به ریسک بالاتر باشد، میزان winrate مورد نیاز برای رسیدن به نقطه سربه سر کمتر خواهد بود. جدول زیر میزان winrate مورد نیاز برای رسیدن به نقطه سربه سر برای اندازه های مختلف نسبت پاداش به ریسک را نشان می دهد.

خطرات نسبت پاداش به ریسک بالا

در حال حاضر، بسیاری از معامله‌گران تصور می‌کنند که داشتن نسبت پاداش به ریسک بالا، بهتر است و اگرچه این در تئوری درست است، اما برخی از هشدارها وجود دارد.

به منظور دستیابی به نسبت پاداش به ریسک بالا، یک معامله گر می تواند سطوح هدف خود را بسیار دور از قیمت ورودی قرار دهد تا پاداش معامله را افزایش دهد، یا از دستورات توقف ضرر (حد ضرر) که بسیار نزدیک به قیمت ورودی هستند استفاده کند. 

تی پی بزرگتر به این معنی است که قیمت به زمان بیشتری برای رسیدن به سطح هدف نیاز دارد. همچنین، هرچه هدف از ورودی دورتر باشد، احتمال اینکه قیمت بتواند آن را تا آخر راه پیدا کند، کمتر می‌شود. هرچه هدف گسترده‌تر باشد، احتمال اینکه قیمت برنده کامل را تحقق بخشد کمتر است. بنابراین، دستیابی به اهداف گسترده دشوارتر است.

تصویر زیر نسبت ریسک به ریوارد و تی پی را نشان می دهد. با دو برابر کردن فاصله تی پی، نسبت پاداش به ریسک دو برابر می شود و به 6:1 می رسد. اما با نگاهی به چشم‌انداز تجارت جدید، مشخص می‌شود که زمان معامله با آن افزایش می‌یابد و معامله اکنون شانس بیشتری برای عدم موفقیت در آن دارد.

از طرف دیگر، استاپ ضرر نزدیکتر به این معنی است که رسیدن قیمت به حد ضرر آسان تر خواهد بود. حتی حرکت‌های کوچک قیمت و سطوح نوسان پایین می‌تواند برای بیرون راندن معامله‌گران از معاملات خود در هنگام استفاده از دستور توقف ضرر نزدیک‌تر کافی باشد. هرچه استاپ ضرر نزدیکتر باشد، winrate کمتر می شود زیرا رسیدن قیمت به حد ضرر آسان تر است.

در تصویر زیر فاصله توقف ضرر نصف شد و با آن نسبت پاداش به ریسک دو برابر شده و به 6:1 می رسد. و اگرچه نسبت پاداش به ریسک به طور قابل توجهی بالاتر است، قیمت زمان بسیار آسان تری برای رسیدن به حد ضرر و پایان معامله خواهد داشت.

درک این رابطه طبیعی بین توقف ضرر و فاصله گرفتن سود می تواند به معامله گران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و مدیریت ریسک خود را بهبود بخشند . بسیاری از معامله گران مبتدی نمی دانند که چگونه اصلاح دستورات توقف ضرر یا برداشت سود می تواند بر عملکرد معاملاتی آنها تأثیر بگذارد و چشم انداز معاملات آنها را کاملاً تغییر دهد.

نسبت پاداش به ریسک بهینه

به ناچار، سوال نسبت بهینه پاداش به ریسک مطرح می شود. متأسفانه، هیچ پاسخی برای همه وجود ندارد.

بسیاری از معامله‌گران جدید به سمتی که معمولاً به نسبت پاداش به ریسک زیادی نیاز دارد گرایش پیدا میکنند که به سختی می‌توان آن را به دست آورد، زیرا همانطور که آموخته‌ایم، هرچه نسبت پاداش به ریسک بالاتر باشد، نرخ برنده کمتر می‌شود.

این همچنین می تواند توضیح دهد که چرا بسیاری از معامله گران جدید با عملکرد معاملاتی خود دست و پنجه نرم می کنند. ماندن در معاملات برنده برای مدت طولانی اغلب برای معامله گران جدید چالش برانگیز است و بنابراین بسیاری از معامله گران سود خود را کوتاه می کنند، پتانسیل سود آنها را کاهش می دهند و سود زیادی را از دست می دهند.

در ابتدا توصیه می کنیم نسبت پاداش به ریسک پایین تری را انتخاب کنید. این به طور کلی منجر به افزایش نرخ برنده می شود و به معامله گران اجازه می دهد تا به دلیل نرخ برنده بالاتر، اعتماد به نفس بالاتری داشته باشد.

نظر معامله گران حرفه ای در مورد نسبت پاداش: ریسک

وقتی کتاب‌های معاملاتی را مطالعه می‌کنید یا به مصاحبه‌های معامله‌گران موفق گوش می‌دهید، متوجه می‌شوید که اکثریت (نه همه) به طور گسترده در مورد نسبت پاداش به ریسک و نحوه مدیریت ریسک بخش مهمی از موفقیت معاملاتی آنها صحبت می‌کنند. در زیر، تعداد انگشت شماری از نظرات بهترین معامله‌گران را انتخاب کرده‌ایم که دیدگاه آنها را درباره نسبت پاداش به ریسک توضیح می‌دهد.

1 . شما باید همیشه بتوانید چیزی را پیدا کنید که بتوانید رابطه پاداش-ریسک را آنقدر به نفع خود تغییر دهید که بتوانید انواع سرمایه گذاری های کوچک را با فرصت های پاداش-ریسک بزرگ انجام دهید که باید حداقل درد و حداکثر فرصت های صعودی را برای شما به ارمغان آورد. ” - پل تودور جونز” 

2. "این مهم نیست که شما درست می گویید یا اشتباه می کنید، مهم این است که وقتی درست می گویید چقدر پول به دست می آورید و وقتی اشتباه می کنید چقدر ضرر می کنید." - جورج سوروس

3. صادقانه بگویم، من بازار را نمی بینم. من ریسک‌ها، پاداش‌ها و پول را می‌بینم.» - لری هیت

4. «منتظر معاملات با نسبت ریسک به پاداش خوب ضروری است. صبر برای یک تاجر یک فضیلت است.» - الکساندر الدر

5. «پل تودور جونز [اصولی داشت که از آن استفاده می‌کرد] به نام 5:1. […] او می داند که [گاهی اوقات] اشتباه می کند، بنابراین اگر یک دلار از دست بدهد و مجبور شود یک دلار دیگر خرج کند و دو دلار خرج کند تا پنج دلار به دست بیاورد، باز هم 3 دلار بالا می رود. او می تواند چهار از پنج بار اشتباه کند و همچنان در فرم عالی باشد." - آنتونی رابینز در مورد پل تودور جونز

6.«مهمترین چیز مدیریت پول، مدیریت پول، مدیریت پول است. هر کسی که موفق باشد همین را به شما خواهد گفت.» -  مارتی شوارتز